Vụ việc ngai vàng của vua triều Nguyễn bị phá hoại tại điện Thái Hòa (Đại Nội Huế) những ngày cuối tháng 5/2025 không chỉ gây chấn động dư luận mà còn gióng lên một hồi chuông báo động đối với công tác bảo vệ an ninh tại các khu di tích lịch sử – văn hóa trọng điểm của đất nước.
Với tư cách là người hoạt động lâu năm trong lĩnh vực bảo vệ chuyên nghiệp, tôi cho rằng đây là thời điểm chúng ta cần nhìn lại một cách nghiêm túc hệ thống bảo vệ di sản, đồng thời đưa ra các giải pháp cụ thể, thực tế để phòng ngừa các sự cố tương tự.
Hiện trạng đáng lo ngại
Đại Nội Huế là quần thể di tích rộng hơn 5 km², sở hữu hàng trăm công trình mang giá trị kiến trúc, lịch sử và tâm linh đặc biệt. Tuy nhiên, theo thông tin từ các cơ quan chức năng, hệ thống bảo vệ hiện tại còn nhiều bất cập:
- Lực lượng bảo vệ mỏng, chia thành 4 tổ, mỗi tổ chỉ hơn 10 người để canh gác toàn bộ khu vực rộng lớn.
- Nhiều nhân viên phải kiêm nhiệm thêm công việc bán vé, hướng dẫn du khách, thậm chí cả vệ sinh môi trường.
- Các thiết bị hỗ trợ an ninh như gậy, roi điện… phần lớn đã hết hạn sử dụng, đang chờ cấp mới sau khi hoàn tất thủ tục huấn luyện và pháp lý.
- Hệ thống camera giám sát có nhưng chưa đủ rộng khắp, chưa tích hợp cảnh báo sớm, dẫn tới khả năng phản ứng bị chậm.
Từ những yếu tố trên, có thể thấy: sự thiếu hụt cả về nhân sự chuyên trách lẫn trang thiết bị hỗ trợ đã vô tình tạo ra những “lỗ hổng” an ninh mà kẻ xấu có thể lợi dụng.
Những điều cần làm ngay
Không thể để di sản quý báu của ông cha trở thành mục tiêu dễ bị tổn thương trước hành vi phá hoại. Chúng ta cần nhanh chóng thực hiện các giải pháp đồng bộ và hiệu quả:
1. Tăng cường nhân sự chuyên trách
Các khu di tích lớn như Đại Nội Huế cần có đội ngũ bảo vệ chuyên biệt – không kiêm nhiệm, được đào tạo bài bản về nghiệp vụ bảo vệ và ứng phó tình huống khẩn cấp. Việc khoán gọn công việc bảo vệ cho một nhóm nhân lực kiêm nhiệm là giải pháp thiếu an toàn, dễ phát sinh rủi ro trong lúc cao điểm.
2. Trang bị công cụ hỗ trợ hiện đại
Lực lượng bảo vệ cần được trang bị đúng, đủ các thiết bị hỗ trợ như bộ đàm, dùi cui, roi điện, đèn pin chuyên dụng… Có như vậy họ mới có thể ngăn chặn hoặc xử lý hiệu quả hành vi phá hoại tài sản công. Các thiết bị này cũng cần được kiểm định định kỳ và thay mới đúng hạn.
3. Nâng cấp hệ thống giám sát
Hệ thống camera cần được mở rộng, tích hợp công nghệ AI để nhận diện và cảnh báo các hành vi bất thường. Tại các khu vực trọng yếu như ngai vàng, báu vật quốc gia, nên bố trí cả lực lượng giám sát vật lý lẫn giám sát công nghệ 24/7.
4. Xây dựng quy trình phản ứng nhanh
Một sự cố phá hoại, nếu được phát hiện và ngăn chặn chỉ trong vài giây đầu tiên, sẽ hạn chế tối đa thiệt hại. Vì vậy, cần có quy trình xử lý tính huống khẩn cấp rõ ràng, liên kết giữa bảo vệ – ban quản lý – cơ quan công an địa phương.
5. Tăng cường tuyên truyền và giáo dục cộng đồng
Không thể trông chờ vào lực lượng bảo vệ quá mỏng được. Mỗi người dân, mỗi du khách khi bước vào khu di tích cần được giáo dục về ý thức bảo vệ di sản. Những biển nhắc nhở, chiến dịch truyền thông sáng tạo, hướng dẫn ứng xử văn minh nơi công cộng cần được đẩy mạnh.
Di sản là máu thịt của dân tộc
Di sản văn hóa không chỉ là công trình cổ kính, mà còn là chứng nhân của lịch sử, là linh hồn của dân tộc. Chúng ta có trách nhiệm không chỉ giữ gìn, mà còn bảo vệ, phát huy giá trị của nó cho thế hệ sau. Mọi hành động phá hoại dù vô tình hay cố ý đều phải bị lên án và xử lý nghiêm minh.
Vụ việc xảy ra tại Huế là một bài học lớn. Đừng để đến khi “mất bò mới lo làm chuồng”. Trong công tác bảo vệ an ninh di tích – phòng ngừa luôn là giải pháp khôn ngoan và bền vững nhất.
